Het Nieuwe Rijksmuseum

Is het Nieuwe Rijksmuseum, verbouwd voor 375 miljoen euro over een periode van tien jaar, met als vertrekpunt de ‘katholieke kathedraal’ van architect Pierre Cuypers, niet hors concours? Misschien wel. Maar dat maakt de hier geleverde prestatie niet minder, vindt de jury. Van een bestaand icoon is immers een nog veel groter icoon gemaakt. Lof dus voor de Spaanse architecten Cruz y Ortiz, die van begin tot eind samen met hun opdrachtgever hebben gevochten om de kwaliteit van hun ontwerp overeind te houden. Alleen al de manier waarop dit project tot stand is gekomen, met bloed, zweet en tranen, alsmede de betekenis van het gebouw (inclusief fietstunnel) voor Amsterdam, Nederland, internationaal, maakt dat dit project zijn functie van museum ontstijgt. Los daarvan is de jury onder de indruk van deze ‘ijzersterke herbestemming’ en de ingreep die de architecten hebben gedaan. Met de nieuwe ondergrondse laag is de logistiek van het museum gestroomlijnd, terwijl in de binnenhoven twee indrukwekkende entreeruimtes zijn gecreëerd, waar de fraaie licht- en schaduwwerking opvalt. Een kanttekening wordt geplaatst bij de draaideuren naar de entree, die qua schaal niet mooi aansluiten bij de atria. Een ander kritiekpuntje zijn de trappartijen binnen, die vrij plotseling een hoek maken, wat bij drukte gevaarlijke situaties oplevert. De keuze om ‘verder met Cuypers’ te gaan overtuigt; samen met de restauratiearchitecten is het gelukt diens prestatie tot in detail te evenaren. De nieuwe, ingetogen architectuur biedt het nodige tegenwicht. Dit is een project van een tijdloze klasse; het Rijksmuseum kan zo weer honderd jaar mee.