Jakoba Mulderhuis

Het Jakoba Mulderhuis, vernoemd naar architect en stedenbouwkundige Jakoba Mulder (1900-1988) is de naam van de nieuwe faculteit Techniek van de Hogeschool van Amsterdam. Het 25.000m2 grote gebouw, onderdeel van de Amstelcampus, is op de hoek van de Wibautstraat en de Mauritskade ingepast tussen het Wibauthuis en het monument aan de overzijde. De vondst van het plan waarmee Powerhouse Company, de Architekten Cie en Marc Koehler in 2012 de ontwerpprijsvraag wonnen, is om de steeg naast de gegeven bouwkavel bij de nieuwbouw te betrekken. Zo ontstond ruimte om een groot atrium te maken, met leerpleinen en werkplaatsen, waar prototypes voor zonneauto’s en 3D-prints worden gemaakt. De open opzet sluit aan bij het onderwijsconcept dat is gericht op kennisuitwisseling en samenwerking – tussen de 6500 studenten en de docenten, maar ook tussen de hogeschool en het bedrijfsleven. In het lage bouwdeel zijn de werkplaatsen, in de toren de onderwijsruimtes, onderling verbonden door het atrium met café en zitplekken, die met behulp van gordijnen afgeschermd kunnen worden als overlegplek. Over de kwaliteit van het interieur verschillen de meningen; het ene jurylid krijgt spontaan zin om hier te studeren, een ander vindt de enorme open ruimte niet prettig. Het idee om de steeg in het gebouw op te nemen vindt de jury slim gevonden. Lof is er ook voor de zorgvuldig stedenbouwkundige inpassing; de fraai gelede grid-gevel toont zich bescheiden, en brengt met zijn bekleding van natuursteen en goudkleurige aluminium raamranden tegelijk een nieuw, fris beeld in de straat. Het Jakoba Mulderhuis geeft hbo-ers met maakberoepen, die zo hard nodig zijn, een welverdiende centrale plek in de stad.

Het ontwerp van Jakoba Mulderhuis gaat over cross-over stimuleren in een open, creatieve omgeving. Projectruimtes worden gefaciliteerd in de vorm van studio’s waar alle noodzakelijke methodiek, expertise, machines en kennis aanwezig is. Studio’s, zoals bijvoorbeeld voor sensortechniek, BIM & virtual reality of energietransitie, zijn verspreid door het hele gebouw. Op deze manier ontstaat ruimte voor verrassende innovaties, waarmee de HvA kan bijdragen aan de oplossing van vraagstukken van de toekomst. Het gebouw is toegespitst op een onderwijsvisie waarbij er projectmatig wordt gewerkt, er minder hoorcolleges zijn en studenten werken in communities. De labs en mixed zones zijn te vinden in de laagbouw en de weinige ‘traditionele’ klaslokalen voornamelijk in de hoogbouw. Door de flexibele opzet van de hoofddraagstructuur met grote overspanningen tussen de kolommen, verplaatsbare binnenwanden en slimme installaties kan het interieur eenvoudig worden aangepast aan veranderende manieren van onderwijs. Docenten kunnen ruimtes ‘customizen’ met een mix aan ruimtelijke opstellingen, zoals groepswerk aan tafel eilanden, labs, concentratieplekken en ontmoetingsplekken. Alle verdiepingen van de laagbouw komen uit op het atrium en hebben ruime terrassen, wat zorgt voor een open karakter en een stimulerende onderwijsomgeving met veel natuurlijk daglicht. Het is dé plek die creativiteit stimuleert en waar studenten en docenten graag samenkomen. Het samenkomen van verschillende kennisgebieden leidt tot ‘blended learning’. Het atrium met de opgaande terrassen zorgt ervoor dat studenten van verdieping naar verdieping ‘hoppen’ en zo onderweg geïnspireerd worden door de projecten waar anderen mee bezig zijn. De route door het gebouw stimuleert het gebruik van de trap. In het ontwerp is ook rekening gehouden met fysieke toegankelijkheid door maatregelen zoals een lift bij de entree en een ruimtelijke opzet met gelijkvloerse verdiepingen en brede deuren. Het gebouw voldoet aan de hoge eisen van ITS certificaat (Integrale Toegankelijkheid Standaard). Jakoba Mulderhuis is naast een onderwijsgebouw ook een publiek gebouw. Het is voor iedereen toegankelijk met ruime openingstijden. Het onderwijsprogramma is verbonden met de naastliggende campusgebouwen. Het project laat hiermee maximaal zien hoe een gebouw kan bijdragen aan een stimulerende leeromgeving die de eigen faculteiten ontstijgt. Een sluitstuk van de campus, een stimulerende omgeving die zich toont aan de stad.

Jakoba Mulderhuis bestaat uit een hoog- en laagbouw deel, dat verbonden is aan het Theo Thijssenhuis en het Kohnstammhuis door een licht en ruim atrium. Het bijzondere atrium stond niet in de opgave maar is aan het plan toegevoegd door de architecten. Het resulteert in een project dat de oorspronkelijke ontwerpopgave overstijgt. Het vormt het sluitstuk op de campus dat de gebouwen met elkaar verbindt. Ook voor de bestaande faculteiten is het hierdoor een stimulerende leeromgeving. Het hoogbouwvolume (54m. hoog, 13 verdiepingen) is een stedenbouwkundig kunstwerk. De positie van het volume is van de Wibautstraat afgezet waardoor een royaal entreeplein ontstaat en ruimte wordt gegeven aan het monumentale Kohnstammhuis. Het zorgt voor een spiegelsymmetrie aan de Wibautstraat. Door deze verbreding van de Wibautstraat vormt het een aantrekkelijke entree naar het centrum. In het ritmische spel van de gevel is subtiele psychologie verwerkt. Vanuit alle aanzichten is er een patroon te zien dat van links naar rechts omhoog beweegt. Voor studenten een verwijzing naar vooruitgang en ontwikkeling. De prefab-gevel is steigerloos gemonteerd en volgens de passief bouwen principes afgewerkt met gerecycled aluminium kozijnen en Jura natuursteen. De kleur van dit natuursteen is gelijk aan het naastgelegen Theo Thijssenhuis en creëert zo harmonie met de omgeving en versterkt het monumentale karakter naast het monumentale Kohnstammhuis. De laagbouw met de dynamische terrassen in het atrium vormt de ‘showcase van techniek’. Het hart van het gebouw waarin ontmoetingen en kennisdeling wordt gestimuleerd. Waar studenten hun werk laten zien. Niet alleen binnen een faculteit maar ook faculteit overstijgend. Studenten en docenten zien letterlijk waar andere opleidingen aan werken. Het grote atriumdak ligt op de laagbouw én het bestaande Theo Thijssenhuis. Een bijzondere engineering opgave waar constructie, bouwfysica en brandveiligheid en architectuur bij elkaar komen. In het gebouw zijn verscheidene bouwkundige elementen in het zicht gehouden. Het gebouw heeft daarmee ook een didactische functie In de ontwerpvisie voor een duurzaam onderwijsgebouw is ingezet op hergebruik van materialen, het minimaliseren van het energiegebruik, het gebruik van duurzame energie en een duurzaam bouwproces. Het gebouw kan relatief eenvoudig naar andere functies transformeren doordat de hoog- en laagbouw los van elkaar kunnen functioneren. Het heeft geresulteerd in een BREEAM Excellent gebouw.