Musis Sacrum

De grootscheepse verbouwing van Musis Sacrum is op meerdere manieren van betekenis voor Arnhem. De bestaande klassieke concertzaal uit 1847, mettertijd ingekapseld door allerhande uitbreidingen, is in oude glorie hersteld. Daaraan is de multifunctionele Parkzaal toegevoegd, met een karakteristiek houten interieur, door de aanpasbare akoestiek voor elk muziekgenre te gebruiken, en dankzij het gigantische – te openen – panoramaraam ook naar het park te bespelen. Oud en nieuw zijn met elkaar verbonden door de glazen foyer, die als een enorme etalage rond het complex is gedrapeerd. Zo is een verwaarloosd stuk openbare ruimte opnieuw verbonden met de stad. De jury is enthousiast. Wat een geweldige zaal, in maat, in sfeer, met als bonus het venster naar het park – een prachtige vondst. De simpele opzet van het plan spreekt aan: kleedkamers, bergruimtes en installaties zijn slim in de kelder geplaatst, met een patio voor daglicht. Bovengronds bevinden zich de expeditie en de publieke ruimtes, waarbij front- en backstage op vanzelfsprekende wijze van elkaar gescheiden zijn. Een punt van kritiek betreft de diffuse aansluiting tussen oud en nieuw, waar zich de entrée bevindt; hier mist de jury de helderheid en consistentie die de rest van het ontwerp kenmerkt. Een enkel jurylid stoort zich eraan dat het idee van een zaal die los in het gebouw is geplaatst in het backstage gedeelte is losgelaten. Het zijn kanttekeningen bij een project dat een geweldige aanwinst is voor de stad. Musis is een eigentijds antwoord op de monumentaliteit van het verleden, dat een nieuw beeld in de stad brengt, een nieuw geluid laat horen, en waarin een nieuwe energie voelbaar is.

De naam Musis Sacrum is in Gelderland een begrip en is onlosmakelijk verbonden aan het monument met de concertzaal die de thuisbasis vormt voor het HGO. Na 170 jaar rusteloos bouwen en verbouwen heeft Musis Sacrum in Arnhem eindelijk z’n definitieve vorm gevonden. Het complex vormt samen met een park een langgerekte eiland strook tussen de Velperbinnensingel en de Velperbuitensingel tot het Velperplein. Het ontwerp van Van Dongen-Koschuch verwijdert alle na-oorlogse toevoegingen en zet met een transparante uitbreiding de hele omgeving in de muziek. Dat geldt met name voor de nieuwbouw die tegelijk ultramodern en tijdloos de symbiose zoekt met het omringende stadsdeel. Stadsgenoten noemden de oudbouw, het monument, altijd liefkozend bij de voornaam: Musis. Daarom heeft Musis ook deze naam geadopteerd voor hun branding als 'huis van de muziek' met een geabstraheerd beeld van de nieuwbouw als hun logo. De sterke identiteit in kleur en vorm die door de uitbaters van het pand door middel van allerlei uitingen in de social media, poster en andere media succesvol in de markt wordt gezet, leeft sterk op de identiteit en icoon werking van de nieuwbouw en kent inmiddels dankzij de unieke mogelijkheden van de zaal en de formidabele akoestiek nu ook landelijke bekendheid. Vandaar dat wij deze categorie het meest passend vonden voor de inschrijving.

Sinds 1847 heeeft het Musisgebied een uiteenlopende reeks van verschijningsvormen gekend. Het resultaat was een ingewikkeld ruimtelijk complex dat niet goed functioneerde met een gedateerde uitstraling. Desondanks is het gebouw geliefd in Arnhem en omstreken. Het project bestaat uit de renovatie van het bestaande monument en de sloop/nieuwbouw en uitbreiding van de grote zaal evenals de inpassing van ondersteunende functies en entreegebied. Het ontwerp grijpt terug op de essentie van het Musis Sacrum: het genieten en ten gehore brengen van muziek in een uitmuntende akoestiek en aantrekkelijke groene omgeving. Door geen concessies te doen aan de akoestiek en de multifunctionaliteit kan het Musis Sacrum het vanzelfsprekende huis worden voor een breed scala aan voorstellingen, van symfonische muziek tot popmuziek en alles daartussenin. De uitbreiding is vormgegeven als een uitnodigend en alzijdig paviljoen in het park dat het bestaande monument op respectvolle wijze aanvult en als zodanig in het landschap is opgenomen. De concertzaal heeft achter het podium een grote glazen gevel met uitzicht op het Musispark als ‘groen decor’, welke ook te openen is voor openluchtvoorstellingen. Bestaand en nieuw worden door een gemeenschappelijke plint met elkaar verbonden, waarmee het Musis Sacrum een eigentijdse, nieuwe monumentaliteit krijgt die hoort bij een muzikaal programma van dergelijk niveau.