Pillows Grand Boutique Hotel Maurits at the Park

De transformatie van het voormalig ontleedkundig laboratorium van de Universiteit van Amsterdam tot Pillows Hotel past in een reeks bouwprojecten aan het Oosterpark, waarbij achterkanten worden omgevormd tot een tweede voorkant. Hier loopt het park via een ruim terras als het ware in het U-vormige gebouw, dat op de westelijke kop is uitgebreid om de gevraagde 80 kamers en horecaruimtes te kunnen onderbrengen. Hoewel het gebouw bij verkoop geen monument was, zijn opdrachtgever en architect er respectvol mee omgegaan. Het interieur met zijn rijke tegelwerk is zorgvuldig gerestaureerd, de parkeergarage en klimaatinstallaties zijn fraai weggewerkt, de aanbouw voegt zich subtiel aan het bestaande bakstenen pand. Met name deze ingreep maakt indruk op de jury, die is gecharmeerd van het idee om voort te bouwen op het bestaande en onder de indruk van het vakmanschap waarmee de uitbreiding is uitgevoerd. De metselwerkdetails zijn verfijnd en hebben iets frivools, het gevelbeeld vormt een verrijking voor de omgeving. Binnen vindt de jury de aansluiting op het bestaande pand wat marginaal; het inpassen van hotelkamers lijkt hier voorop te hebben gestaan. De inrichting van de ruimtes vinden sommige juryleden ‘te corporate’. De vraag rijst wat de maatschappelijke betekenis is van dit project; als vijfsterrenhotel is het slechts toegankelijk voor de happy few. Maar door de herbestemming als hotel is niet alleen het gebouw, maar ook de plek aan het park enorm opgewaardeerd.

Het gebouw, oorspronkelijk ontworpen door Bernard Springer werd in 1909 als een ontleedkundig laboratorium van de Universiteit van Amsterdam gebouwd. Dit gebouw huisvestte ook ooit het anatomisch museum Vrolik. Het bakstenen gebouw heeft een formele voorzijde aan de straatkant en aan de achterkant reiken de drie vleugels richting het park. Het eigen terrein was omsloten door een hekwerk. Omstreeks 2008 ontstond het initiatief het park te hernieuwen en het idee de private gronden om de gebouwen aan de noordzijde weer onderdeel van het park te maken. De potentie van deze verbinding met het park werd door de opdrachtgever en Office Winhov leidend gemaakt in het ontwerp. Het doel van dit project was om een gesloten monumentaal gebouw te veranderen in een toegankelijk gebouw midden in het park. Het park strekt zich nu letterlijk uit tot aan de façade. Elke vleugel heeft een publiek programma gekregen en gaat op een eigen wijze de relatie met het park aan. Er is een brasserie in de nieuwbouw direct toegankelijk vanuit het park en de monumentale Vrolikzaal, op de verdieping van de oostvleugel, is getransformeerd in een publiek restaurant met uitzicht over het park. De hekken zijn verdwenen en het terrein is samen met de gemeente ontworpen als onderdeel van het Oosterpark. De perceelsgrenzen zijn niet meer herkenbaar. Het terrein is verlaagd aan de zijde van het park hetgeen zorgt voor meer licht in het souterrain en een betere verbinding tussen souterrain en het park. Om de impact van het nieuwe programma op de locatie verkleinen is onder het maaiveld een parkeergarage, kantoorruimtes en een personeelsrestaurant gerealiseerd. De constructie daarvan is versterkt om één meter aarde en 36 grote nieuwe bomen te kunnen dragen. Natuurlijke afscheidingen in de vorm van planten en hoogteverschillen zijn ingezet om de hotelgasten toch een gevoel van geborgenheid bieden, zonder afscheidingen te hoeven plaatsen. Uit archiefonderzoek bleek dat de westelijke vleugel later was toegevoegd en deze was uit minder hoogwaardige materialen opgetrokken. Dat was de motivatie voor de positie van de bovengrondse uitbreiding. Tevens werd met deze positie het zicht vanuit het gebouw naar het park het best behouden. De volumeopbouw, gevelcompositie en de materialisatie van de bovengrondse nieuwbouw zijn analoog aan het bestaande gebouw. Daardoor ontstaat er een ensemble, waarbij het nieuwe en het bestaande gebouw herkenbaar zijn en ook samen een geheel vormen, één nieuwe identiteit.

Het plan bracht het aantal kamers terug uit de vergunning van de vorige eigenaar van120 naar 88. Het is uniek om minder kamers realiseren dan mogelijk was en voor kwaliteit te kiezen. Daardoor kon het gebouw een meer publiek karakter krijgen en was er de mogelijkheid de monumentale ruimtes in het pand te respecteren. De uitbreiding harmoniseert met het bestaande gebouw. De goot- en nok hoogte komen overeen en de gevelopeningen op een vergelijkbare manier gegroepeerd en gespiegeld. De bovenste verdieping heeft net als een traditioneel dak een bijzondere beëindiging, maar wel op een eigentijdse wijze. Het metselwerk van de nieuwbouw heeft dezelfde kleurtoon, afmeting, metselwerkverband en lagenmaat als het bestaande gebouw. Als onderscheid en verbijzondering hebben de nieuwe stenen wel meer kleurnuance en een reliëf binnen hetzelfde metselwerkverband. Om de rondingen in de gevel mogelijk te maken zijn twaalf vormstenen ontworpen. De stenen zijn in Denemarken speciaal voor dit project in deze afmeting geproduceerd. De kozijnen van de nieuwbouw zijn hout-aluminium kozijnen. De gevels van het bestaande gebouw zijn gerestaureerd en verduurzaamd. De hoogtepunten van het bestaande interieur waren de muren van geglazuurde baksteen in de gangen en de spantconstructies en expressieve ruimte in de vroegere museumzaal. Deze elementen zijn zichtbaar en sfeerbepalend gebleven. Tegelijkertijd moest het robuuste oorspronkelijke gebouw in balans gebracht worden met de zachte en uitnodigende interieurs die de m Pillows hotels typeren. Zowel in de kamers als de publieke ruimtes zijn de nieuwe functies geoptimaliseerd zonder de kenmerken die het gebouw zo speciaal maken uit het oog te verliezen. Om dit te waarborgen, is al vroeg besloten om het interieur in drie gebieden te verdelen: monumentale ruimtes in het bestaande gebouw die door Office Winhov werden gerestaureerd; op het bestaande geïnspireerde nieuwe ruimtes in het bestaande gebouw; en nieuwe ruimtes in de uitbreiding. Bijzonder te vermelden is dat Thijs de Zeeuw, landschapsarchitect voor Artis, in het terrein een open volière met drinkplaats en keramische nestkasten heeft ontworpen voor vogels. Niet alleen heeft het bestaande gebouw een tweede leven gekregen, ook het Oosterpark heeft een kwaliteitsimpuls gekregen.