VoltaGalvani

Bontgekleurde gevels, ‘inspraakdiners’ met bewoners en een slimme mond tot mond reclamecampagne; in het project voor woonbuurt VoltaGalvani hebben woningcorporatie Trudo en architecten Geurst en Schulze alles uit de kast gehaald om spraakmakende stadsvernieuwing te realiseren in de Eindhovense wijk Woensel West. De ambitie van dit project rijkt verder dan het vervangen van zo’n honderd verouderde (sociale huur)woningen; doel is ook om een nieuw, jong publiek te trekken en het imago van deze ‘probleemwijk’ te verbeteren. Geurst en Schulze heeft een plan ontworpen met de uitstraling van een Oosterse Kasbah: een bouwblok met een centrale poort, dat aan de buitenzijde aansluit bij de bakstenen huizen in de buurt, terwijl je in het (autovrije) binnengebied wordt ondergedompeld in een Mediterrane sfeer. De jury vindt dat er veel goeds in dit project samenkomt: de combinatie van sociaalen woningbouwprogramma, de verhouding tussen wat bewoners zelf kunnen kiezen (gevelkleur, inrichting van voortuintjes) en wat de architect bepaalt, de grote variatie aan woningtypen en de levendige plint met bedrijfsruimten. De woningen zijn bovendien mooi gemaakt, en dat voor een beperkt budget. Er is ook een aantal punten van kritiek. De binnenstraten zijn erg steenachtig, en bieden weinig aanleiding voor ontmoeting of activiteiten. De afwerking van de schuurtjes rond de parkeerhoven oogt minder verzorgd dan de voorgevels. En de bonte kleuren worden niet door alle juryleden gewaardeerd. De eervolle vermelding is voor de manier waarop dit project bijdraagt aan het verstevigen van de stedenbouwkundige structuur. Met VoltaGalvani is het gelukt om een ander soort kwaliteit toe te voegen aan deze wijk – een nieuw elan dat vooral voelbaar is rond de plint met winkels, die gerund worden door lokale ondernemers.

Deze woonbuurt is onderdeel van de herstructurering van de wijk Woensel-West in Eindhoven. Centraal in de wijk ligt de Edisonstraat. Langs deze straat zijn werk- en winkelruimten gesitueerd die gekoppeld kunnen worden aan de erboven gelegen woningen. Via een monumentale poort waarvan de vorm herinnert aan een gloeilamp, eens uitgevonden door Edison, is een autovrij woongebied ontsloten. Dit bestaat uit een binnenstraat met grondgebonden woningen, die leidt naar een nieuwe brede school aan de Wenckenbachstraat. De opzet introduceert een nieuwe vorm van stedelijkheid in een bestaand tuindorp milieu door smallere straten zonder voortuinen met meer nadruk op de openbare ruimte. Daarnaast is het toevoegen van de niet-woonfuncties aan de Edisonstraat essentieel voor de levendigheid. De toevoeging van een arcade en een stedelijke poort vormen nieuwe stedelijke symbolen. Het parkeren is gesitueerd aan de achterzijde van de woningen in parkeerhoven. De gekleurde gevels aan de binnenstraat die de individualiteit van de woningen benadrukken dragen bij aan een stedelijk gevoel dat verwijst naar steden rond de Middellandse Zee.

Stedenbouw Het plan sluit aan op de bestaande morfologie van de wijk door het programma onder te brengen in een aantal twee- tot drielaagse bouwblokken. Door volumes te verhogen en er bijzondere woontypes in onder te brengen, zijn hoeken verbijzonderd. In het langste bouwblok bevindt zich een markante poort die het plan een herkenbare positie in de wijk geeft. Aan de informele zijde van de blokken bevinden zich parkeerplaatsen in afsluitbare parkeerhoven, waardoor het binnengebied van auto's gevrijwaard blijft. Bezoekers kunnen parkeren langs een langzame verkeersroute die het plan doorsnijdt. Het gehele plan is voorzien van een doorlopende klinkerstoep die door de bewoners kan worden toegeëigend. Aan de meest zonnige kant van het plan bevinden zich verhuurbare bedrijfsunits waarlangs een brede stoep ligt. Hier integreert een arcade de bedrijvigheid aan de straat met de bovengelegen appartementen. Straten en parkeerhoven zijn voorzien van op het project afgestemde bomen. Door verschillende bestratingspatronen, onderscheiden zich de stedelijke ruimtes. Typologie Het plan kent een diversiteit aan woontypes om de sociale mening van de buurt te bevorderen. Naast bedrijfsunits aan de straat bevat het plan appartementen, grondgebonden woningen, studio's en bovenwoningen. De boven de bedrijfsunits gelegen woningen zijn toegankelijk via een brede galerij of via een interne trap. Grondgebonden woningen hebben een woonruimte aan de tuin, met een of twee slaapetages erboven. Appartementen en bovenwoningen hebben een balkon of dakterras. De beoogde levendigheid wordt vertaald door de veelheid aan woontypes te mengen. Architectuur De doorsnijding van de straat is als aanleiding gebruikt om het ontwerp verder te differentiëren. Rekening houdend met de baksteenarchitectuur van de omringende wijk, zijn de bouwvolumes aan de randen van het plan voorzien van geel gemêleerd metselwerk. Het binnengebied is verbijzonderd door elke woning in een onderscheidende kleur te schilderen. De hoofdpoort van het plan dat één van de toegangen tot het binnengebied vormt, is ook van kleur voorzien. De straatgevels tonen een rijke verscheidenheid aan gevelindelingen. Elk woontype onderscheidt zich in volume, gevelindeling en kleur. Raam- en deuropeningen zijn voorzien van omrandingen, die voorkomen als natuursteen kader of in schoon en geschilderd metselwerk. Een geperforeerd metalen rooster op de voordeur voorziet de woning mede van een eigen identiteit