Zomerhuis Texel

Het zomerhuis dat Benthem Crouwel Architects op Texel ontwierp voor een Amsterdams gezin, is volgens de jury een mooi voorbeeld van hoe je binnen de beperkingen van de ruimtelijke ordening en de beschermde natuur van een Waddeneiland (Unesco Werelderfgoed) tot een vanzelfsprekend ontwerp kunt komen. De architecten ontwierpen een vakantiehuis als een schapenboet. Deze traditionele schuurtjes, ooit gebouwd om werktuigen en hooi voor het vee in op te slaan, zijn beeldbepalend voor het landschap op het eiland. Maar architect en ontwerper hebben er wel hun persoonlijke interpretatie aan gegeven; met lokale materialen zoals rubber, visnetten en de betonnen terrasdelen die je bij strandtenten vindt, hebben zij een eigenzinnig gebouw gemaakt: hedendaags en toch typisch Texels. De jury is enthousiast over de compositie in het landschap en de bijzondere afwerking met de gekleurde netten, waarbij de kleuren aangeven welke functies achter de gevel schuil gaan: blauw voor de keuken, oranje voor de badkamer, groen voor de leefruimte en beige voor de vide. De open indeling, de uitgekiende positionering van de ramen, gericht op het mooiste uitzicht, en de sterke relatie tussen binnen en buiten – het huis zit bovengronds vernuftig in elkaar. In vergelijking daarmee steekt de kelderruimte – toch de helft van het totale oppervlak – wat flets af. Daar had de architect nog meer uit kunnen halen.

De opdrachtgevers waren reeds lang eigenaar van een bescheiden ‘Hans en Grietje’ vakantiehuisje op de plek van het nieuwe huis. Ze kenden de karakteristiek en omstandigheden van de plek dus heel goed. Daarom was er de wens om de locatie beter te benutten en een nieuw huis te maken met meer mogelijkheden en een optimale interactie met het landschap. Dit heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat er een kelder met daglichttoetreding onder het hele huis is gemaakt. In de ondergrondse ruimte kan de opdrachtgeefster werken aan keramische objecten en kunnen er extra slaapplaatsen worden gecreëerd voor de aanhang van de opgroeiende kinderen of andere logees. Het lichte, ruimtelijke zomerhuis is een welkome plek om te ontspannen en werken naast het ‘normale’ huis in de Amsterdamse binnenstad, achter de Haarlemmerdijk. Een deel van de verzameling hedendaagse kunst is ondergebracht in het zomerhuis, hetgeen het thuisgevoel versterkt. Door de korte reistijd tussen Amsterdam en Texel is het altijd mogelijk om even snel de stad uit te gaan en kom je in een vertrouwde, maar heel andere omgeving. Het huis laat zien dat er meer mogelijk is dan een standaard vakantiehuisje in een vakantiepark en dat gepaste architectuur een verrijking van het eiland kan opleveren. Ook de co-creatie van de nettenbekleding tussen opdrachtgevers en architect is medebepalend voor het eindresultaat en versterkt de binding met het eiland op een inventieve manier.

Texel is het waddeneiland van schapen en vissers. Op het eiland wonen evenveel schapen als mensen. Beeldbepalend in het Texels landschap zijn de typische schapenboeten; schuurtjes voor opslag van onder andere hooi. Ze staan solitair in de uitgestrekte weilanden en zijn gebouwd op land dat ver van de boerderij vandaan lag. De boeten hebben een zadeldak met een afschuinde kopkant en zijn georiënteerd op het zuidwesten, de overheersende windrichting. De toegangsdeur bevindt zich aan de rechte, luwe zijde op het noordoosten. Het volume van het vakantiehuis is afgeleid van zo’n karakteristieke schapenboet, maar heeft in tegenstelling tot de schuurtjes veel ramen in de gevels en het dak. De ramen zijn zo geplaatst dat het uitzicht optimaal is. Vanuit de woonkeuken krijgt men een panorama van het eiland, vanaf de verdieping is de blik gericht op de duinen en de zee en vanuit de slaapkamer kijkt men naar de oneindige hemel. Het huis heeft een eenvoudige plattegrond. Op de begane grond bevinden zich de woonkeuken, de slaapkamer, de badkamer en het toilet. Extra slaap- en werkplekken en bergruimten zijn op de open verdieping en in de kelder gerealiseerd. Het interieur heeft eenzelfde eenvoud; functioneel en licht en gericht op het landschap. De enorme glazen gevel van de woonkeuken versterkt de relatie met de tuin. De natuur is een cruciaal onderdeel van het huis. In- en exterieur buiten lopen aan deze zijde in elkaar over. Het huis is uitgevoerd in houtskeletbouw. Dak en gevels zijn geheel afgewerkt met zwart spuitrubber en bekleed met gekleurde vissersnetten. Het bleek niet mogelijk om binnen het beschikbare budget een aannemer van het eiland de opdracht te gunnen. De uiteindelijke aannemer uit Ijmuiden heeft daarom zoveel mogelijk met prefab onderdelen gewerkt ivm het transport naar het eiland. Het huis is hier ook op ontworpen. De bekleding verwijst naar de vissers. Zowel de verwijzing naar de schapenboet als de visnetten zijn ingezet om de connectie met de plek te versterken. De netten zijn in twee lagen aangebracht - over groene, blauwe of rode netten zijn zwarte netten bevestigd - en in vakken verdeeld. De indeling van de transparante netten, die op afstand om de waterdichte rubberen schil zijn aangebracht, geven de indeling van het huis binnen weer. Door de netten gevel gaat het huis ook meer op in de natuur. Vakantiehuis Texel is een vakantiehuis ontstaan uit de genius loci van het waddeneiland.