Zeggen dat de financiële crisis grote gevolgen had voor de financiering van gebiedsontwikkeling is een understatement. Tussen 2008 en 2014 daalde de omvang van nieuwe vastgoedleningen van Rabobank, ING en ABN AMRO met maar liefst 80 procent, berekende de Amsterdam School of Real Estate (ASRE). Noodgedwongen braken gemeenten, projectontwikkelaars, bouwers en gebruikers zich het hoofd over alternatieve geldbronnen.
Alternatieve financieringsvormen voor project- en gebiedsontwikkeling
Vastgoedfinanciering
Die zoektocht duurt anno nu voort, al zijn de klassieke bancaire financieringen– mede dankzij het herstel van de woningmarkt in met name de Randstad – inmiddels bezig aan een comeback op de vastgoedmarkt. Daar komen ze nu steeds vaker pensioenfondsen tegen. In hun streven naar een betere risicospreiding kijken deze beleggers sinds 2014 meer dan ooit naar de vastgoedmarkt. Waar het gemiddelde aandeel van vastgoed in een beleggingsportefeuille altijd rond de 10 procent schommelde, gaat dat de laatste jaren flink omhoog. Exacte cijfers zijn er nog niet, maar zeker is wel dat pensioenfondsen inmiddels enig financieel gewicht in de schaal leggen.
Alternatieve vormen
De financiële betrokkenheid van pensioenfondsen bij gebiedsontwikkeling is een vorm van forward-funding, een van de zes alternatieve financieringsvormen die tijdens en na de crisis zijn ontstaan – of tot bloei zijn gekomen. De andere vijf zijn crowdfunding, ingroeimodellen en erfpacht, (collectief) particulier opdrachtgeverschap, eigen vermogen en private equity.
Kijk voor de voor- en nadelen van de verschillende financieringsvormen op de pagina ‘Projectfinanciering’
Bron: Geert Dekker in NAW Magazine #59