Groen licht voor Wet op de kwaliteitsborging voor het bouwen

Op 14 mei jl. is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) aangenomen door de Eerste Kamer. De kogel is daarmee door de kerk. Het doel van de Wkb is het verhogen van de gerealiseerde bouwkwaliteit van bouwwerken door invoeren van een nieuw stelsel van kwaliteitsborging. Belangrijke tweede pijler van de wet is de versterking van de positie van de opdrachtgever ten opzichte van de aannemer. Onder andere de Woningwet en het Bouwbesluit 2012 worden gewijzigd. De inwerkingtreding is beoogd per 1 januari 2021; tegelijkertijd met de inwerkingtreding van de Omgevingswet.

Wat betekent de wet voor architectenbureaus?
In hoeverre architectenbureaus vanaf 2021 met de wet te maken krijgen hangt af van de samenstelling van de opdrachtenportefeuille. De wet voorziet namelijk in een gefaseerde invoering van het stelsel; om te beginnen met vergunningplichtige bouwwerken in de laagste risicogevolgklasse. Denk hierbij aan eengezinswoningen, vrijstaande woningen en eenlaagse bedrijfsgebouwen. Als u na 1 januari 2021 voor dergelijke bouwwerken een bouwvergunning aanvraagt namens de opdrachtgever, gaat u en de aannemer samenwerken met een kwaliteitsborger. De gemeente blijft verantwoordelijk voor de toets (vooraf) op de ruimtelijke ordening en kwaliteit.

Wat doet een kwaliteitsborger?
Vanaf 2021 dient een opdrachtgever te werken met een erkende (gecertificeerde) kwaliteitsborger wil hij in aanmerking komen voor een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen. Een dergelijke kwaliteitsborger dient geheel onafhankelijk te zijn van de overige bij het ontwerp en bouwen betrokken partijen. Deze controleert of het gerede bouwwerk voldoet aan het Bouwbesluit en geeft daarover een verklaring af aan het bevoegd gezag. Zonder een verklaring van de kwaliteitsborger dat het gebouw voldoet aan wet- en regelgeving krijgt de opdrachtgever geen gebruiksvergunning.

Kansen voor architecten?
Binnen het nieuwe stelsel kan iedereen met voldoende bouwkundige kennis en verstand van bouwregelgeving zich kwalificeren als kwaliteitsborger, dus ook architecten (zie hiervoor bijvoorbeeld de blog van Peter de Haan). Omdat de wet expliciet stelt dat de kwaliteitsborger onafhankelijk moet zijn, kan hij/zij niet de kwaliteit van zijn eigen projecten borgen. Een architect kan wel kwaliteitsborger worden van een project van een collega.

Hierbij moet onderstreept worden dat een kwaliteitsborger alleen aan de slag mag als zij/hij gebruik maakt van een goedgekeurd kwaliteitsborgingsinstrument. Daarnaast moet zij/hij door de ontwikkelaar van een dergelijk instrument bevoegd zijn om dit in de praktijk toe te passen. Dat betekent onder andere investeren in kennis en certificering. Alle instrumenten zijn in ontwikkeling en moeten minimaal zes maanden voor het inwerkingtreding van het nieuwe stelsel door de overheid zijn goedgekeurd.

Wat is de volgende stap?
De BNA gaat nu samen met het ministerie van BZK en de kwartiermakers van het nieuwe stelsel werken aan voorlichting voor architectenbureaus. De BNA is betrokken bij het opstellen van een implementatieplan van het ministerie voor de gehele bouwsector. Zodra de planning voor de resterende 1,5 jaar duidelijker is informeren wij je over de wijze van voorlichting.