Door bij bouwinitiatieven met weinig bouwtechnische en ruimtelijke risico’s zoals nieuwbouw en renovatie van één of twee woningen en verbouwingen de verantwoordelijkheid bij gekwalificeerde architecten te leggen, worden de projecten sneller gerealiseerd. Bovendien hoeft er geen omgevingsvergunning te worden aangevraagd en zijn er geen leges verschuldigd. De Rotterdamse pilot: Architect aan Zet is gestart op 1 september 2020 en wordt afgesloten 1 september 2025 met een eindevaluatie.
Vooral voordelen architect bij ééngezins-, of vrijstaande woningen en grotere verbouwingen
Uit de tussenevaluatie van de gemeente Rotterdam komt over het algemeen een positief beeld naar voren van het werken via Architect aan Zet. Uit de evaluatie blijkt:
- projecten starten snel
- gunstig effect op bouwkosten
- zekerheid dat ontwerp ook wordt gebouwd
- omwonenden actief betrokken bij bouwplan
- positieve feedback van omwonenden
- bouwtechnische kwaliteit is goed
- ruimtelijke kwaliteit is goed
Uit de pilot kwam ook naar voren dat de aanpak minder goed werkt voor kleinere projecten zoals een dakterras of een kleine verbouwing, omdat de kosten naar verhouding ongunstiger uitpakken. Kortom, men ziet vooral voordelen van de ‘AaZ-methode’ voor de wat grotere projecten: ééngezins-, of vrijstaande woningen en grotere verbouwingen.
Tussenevaluatie: sneller bouwen, betere kwaliteit
De gemeenteraad van Rotterdam heeft verzocht om in het tweede kwartaal van 2023 een tussentijdse evaluatie van de bevindingen en resultaten tot dan toe op te stellen. In het kader van de tussenevaluatie zijn opdrachtgevers, architecten en bouwers bevraagd over hun ervaringen met Architect aan Zet. In een tweetal workshops met onder andere de BNA, Bouwend Nederland en verzekeraar Centraal Beheer zijn de bevindingen gepresenteerd en aandachtpunten voor het vervolg opgesteld. Ook in de gemeenten Groningen en Tilburg maar ook vanuit België is er interesse in de Architect aan Zet aanpak.
Architect aan Zet toont de meerwaarde van architecten bij kwaliteitsborging
Op 1 januari 2024 gaat de Wet Kwaliteitsborging Bouwen (WKB) in voor projecten in gevolgklasse 1. De ruimtelijke toets wordt dan door het bevoegd gezag uitgevoerd, terwijl voor de borgingswerkzaamheden in het kader het Besluit bouwwerken een gecertificeerd kwaliteitsborger moet worden ingeschakeld. De pilot Architect aan Zet toont aan dat een gekwalificeerd architect zeer goed is toegerust om een ontwerp- en bouwproject volledig te begeleiden, inclusief werkzaamheden in het kader van de ruimtelijke en technische kwaliteitstoets. Dit sluit aan bij de conclusies van BNA proefprojecten (SAAK UP) en de aanbevelingen in de BNA position paper WKB. Hieruit blijkt dat de architect goed taken op zich kan nemen die te maken hebben met de bouwtechnische kwaliteitsborging in de ontwerp- en bouwfase.
Bouwtechnische én architectonische kwaliteit
Juist om aan de wens naar snelheid, bouwtechnische en architectonische kwaliteit te voldoen is het van meerwaarde om een architect ook borgingstaken te laten uitvoeren. Niet alleen de combinatie van algemene vakinhoudelijke kennis, ervaring en specifieke kwalificaties maken de architect de aangewezen partner om een rol in de kwaliteitsborging te vervullen, ook is de architect vaak het langst van alle partijen bij een project betrokken, waardoor hij garant kan staan voor het behoud van het hele spectrum van kwaliteiten dat aan de voorkant van een ontwerp- en bouwproces is afgesproken.
Kennis en kunde van architecten ook breder inzetten onder de WKB
De BNA wil samen met regionale en nationale overheden en ketenpartners kijken hoe we de kennis en kunde van architecten onder de WKB breder kunnen inzetten in het nieuwe proces van kwaliteitsborging, zodat we samen sneller en kwalitatiever kunnen bouwen. De Pilot Architect aan Zet laat zien dat een systeem gebaseerd op ervaring en specifieke opleidingen hiervoor aanknopingspunten biedt. Bovendien moeten we de administratieve last van de kwaliteitsborging zoveel mogelijk beperken. Daarom pleiten wij samen met de Gemeente Rotterdam voor het ontwikkelen van een ‘Smart tool’ voor kleinere bouwprojecten, afgestemd op de huidige werkzaamheden van architecten en adviseurs.
Betrokkenheid BNA
De BNA is vanaf het begin betrokken bij Architect aan Zet. ‘Architect aan Zet-architecten' volgen bij de BNA Academie een training waarmee zij zich officieel kwalificeren als ‘AaZ-Architect’. Daarbij heeft de BNA deelgenomen aan de tussenevaluatie die de afgelopen maanden heeft plaatsgevonden. De BNA blijft betrokken bij het vervolgproces van Architect aan Zet.
