“Schaalvergroting is belangrijk om relevant te blijven. Niet alleen voor ons als bureau, maar voor de hele branche”, aldus Annegien van Dijk. Sinds 2009 leidde zij samen met Suzanne Ellis het architectenbureau Koning Ellis. Na tien jaar ontstond bij beide de wens voor een groter bureau met meer slagkracht. Samen met Bendien Wierenga architecten zijn ze daarom een nieuw bureau gestart: BRIQUE met vier vrouwen in de directie. Tijd voor een gesprek met Annegien over ondernemerschap, want zij houdt zich vanaf nu vooral met de zakelijke kant van architectuur bezig.
Door Merel Pit
Waarom wilden Suzanne en jij een bureau met meer slagkracht?
“Als KoningEllis hadden we een mooie groei doorgemaakt, maar we merkten dat we bleven steken in dezelfde soort opdrachten. We waren toe aan een volgende stap, meer verdieping en grotere en andere opdrachten. Maar daarvoor hadden we meer slagkracht nodig. Daarnaast vinden we schaalvergroting voor het architectenvak heel belangrijk. De grote bulk aan kleine bureaus in Nederland zorgt ervoor dat we als branche minder van toegevoegde waarde zijn. Zelfs nu we als bureau verdubbeld zijn, is bijvoorbeeld de installatie van een BIM-pakket en daarbij behorende cursussen een hele investering, terwijl dat cruciaal is om grip te houden op het bouwproces. Steeds vaker worden bepaalde onderdelen van ons vak aangeboden door andere partijen, zoals bouwmanagementbureaus en aannemers. Alleen door schaalvergroting blijven we relevant en kunnen we gebouwen maken die werkelijk van betekenis zijn.”
Waarom viel de keus uiteindelijk op Roos Bendien en Nátaly Wierenga van Bendien Wierenga architecten?
“We hebben met verschillende bureaus gesprekken gevoerd. Voor ons was het belangrijk dat de architectuur bij ons past, hoe met opdrachtgevers wordt omgegaan, maar ook wat onder ondernemerschap wordt verstaan. Zo zijn Suzanne en ik er niet van overtuigd dat je 24/7 beschikbaar moet zijn om een bureau draaiende te houden. Het was voor ons belangrijk dat de partij waarmee we zouden fuseren daar op eenzelfde manier in staat. Ook hebben we gezocht naar mensen met wie we een klik hebben. In een goede samenwerking moet je elkaar dingen gunnen, zoals een mooi project of een week extra vakantie.”
“Roos en Nátaly kenden we al langer, want we werken in hetzelfde kantoorgebouw. Doordat we min of meer toevallig samen aan een project hebben gewerkt, merkten we dat we met dezelfde passie en energie een project aangaan, bijvoorbeeld de manier hoe we de klant meenemen in het ontwerpproces en tot in het detail betrokken blijven bij de uitvoering van het gebouw. In de gesprekken met hen viel alles op zijn plek. Daarnaast zijn zij erg sterk in woningbouw en zorg, terwijl wij veel ervaring hebben in onderwijsgebouwen. Door samen te gaan, ontstaat tevens een interessante portfolioverbreding.”
Dat jullie nu een bureau zijn gestart met aan het hoofd vier vrouwen is dus geen feministisch statement?
“Nee, dat was niet ons doel, maar het is wel eens tijd voor een bureau met vier vrouwen in de directie. Een bureau met een man aan het hoofd waar de rest ja en amen tegen zegt, kan echt niet meer. Tegelijkertijd werk ik wel graag samen met mannen. Bij BRIQUE streven we naar een evenwichtig team waarin mannen en vrouwen samenwerken. Met goed werkgeverschap, een goed salaris, ontwikkelingsmogelijkheden en de ruimte om werk en privé te combineren, geloven we dat er altijd mensen zijn die voor ons willen werken.”
Wat is voor BRIQUE de ideale opdracht?
“Onze ambitie is om een grote HBO of WO faculteit te ontwerpen. Een schoolgebouw levert een enorme bijdrage aan het onderwijs dat er wordt gegeven. We zijn al erg vertrouwd met het ontwerpen voor het basis en het middelbaar onderwijs, maar we ambiëren ook de grotere en complexe opgaven. Zo richten we ons nu steeds meer op woonzorggebouwen. Daarnaast kan ik me goed voorstellen dat we eens laten zien dat die grote, bombastische woontorens die nu overal worden gebouwd, er ook anders uit kunnen zien.”
‘Schaalvergroting is belangrijk om relevant te blijven’
Hoe zorg je ervoor dat je deze gewenste opdrachten ook krijgt?
“We bouwen aan een zo sterk mogelijk netwerk. Wanneer het gaat om onderwijsgebouwen, leggen we contact met de onderwijsinstellingen zelf, maar ook met de bouwmanagementbureaus die vaak voor het onderwijs werken. Veel opdrachten voor onderwijsgebouwen gaan helaas via openbare aanbestedingen waarbij het draait om wat je al hebt gebouwd. Hierdoor is het moeilijk om ervaring te krijgen in grotere en complexe opgaven. Voorheen hebben we daarom wel eens met andere bureaus samen getenderd, maar het vinden van de juiste partner is best lastig. Veel grote bureaus vragen toch ‘what’s in it for us?’ als we ze benaderen. Door de oprichting van BRIQUE kunnen we nu zelf grotere tenders aan.”
Hoe kom je tot een goed contract?
“Veel praten. Elk puntje in het contract doornemen en vragen waarom het erin staat. Wij werken standaard met de DNR (De Nieuwe Regeling 2011: ‘Rechtsverhouding opdrachtgever – architect, ingenieur en adviseur’, red.). Hierin staat heel duidelijk wat je rechten zijn als architect, maar ook als opdrachtgever. Laatst stond bijvoorbeeld in een contract dat wij verantwoordelijk waren voor de planning van de installaties, maar dat is helemaal niet iets waar wij invloed op hebben en wat ook niet binnen onze verzekering valt. Dan gaan we in gesprek over hoe we dit op een andere manier kunnen afvangen. Uiteindelijk is het belangrijk dat je elkaar in de basis vertrouwt, alleen dan kun je komen tot een goed eindresultaat.”
Hoe zorg je ervoor dat je betaald krijgt naar het werk dat je hebt geleverd?
“Wij kunnen goed inschatten wat een opdrachtgever een redelijke prijs vindt voor de gestelde opgave. Vervolgens richten we het ontwerpproces zo efficiënt mogelijk in en stellen duidelijke randvoorwaarden op. Dit betekent dat we enerzijds kritisch zijn naar onze eigen werkzaamheden. Zo pakken we niet nogmaals de schetsrol erbij als de opdrachtgever al tevreden is. Maar we kijken ook kritisch naar de vraag van de opdrachtgever. Als de offerte te hoog is, dan gaan we niet morrelen aan ons uurtarief, maar bekijken we samen met de opdrachtgever: welke werkzaamheden halen we uit de offerte? En als de uiteindelijke prijs onder een bepaald niveau komt om nog kwalitatief goed werk te leveren, dan nemen we de opdracht niet aan. We willen met plezier aan onze opdracht werken en kwaliteit staat bij ons altijd voorop.”