Sinds wanneer vormt spel onderdeel van je werk?
“Vanaf het begin. Zo heb ik na mijn afstuderen gewerkt bij Neutelings Riedijk. Willem Jan Neutelings introduceerde cartoons als een middel om zijn ontwerpvisie over te dragen aan opdrachtgevers. Met veel plezier heb ik o.a. gewerkt aan de collages voor de Tapijtmetropool,
een stedenbouwkundige studie over de toekomst van Den Haag.”
Wat leveren dergelijke collages op?
“Collages en cartoons bieden gelegenheid om de werkelijkheid te overdrijven. Door alles wat uit zijn verband te trekken, ontstaan grappige, absurde en soms poëtische beelden. Ik kan op die manier vaak beter uitleggen wat ik belangrijk vind. Daarnaast is humor voor mij een belangrijke factor om verbinding te maken met een opdrachtgever, zodat ik op een ontspannen manier over het ontwerp kan praten. Een recent voorbeeld is een collage die we hadden gemaakt om het uitzicht van een landelijk woonhuis te onderzoeken. Daarin toonden we een min of meer hallucinerend landschap met een hele collectie boerderijdieren voor de tuindeur.”
Maar zit iedereen wel te wachten op grappige, hallucinerende landschappen?
“Dit hangt heel erg af van de opdrachtgever. Gelukkig kan ik hierin vertrouwen op mijn gevoel, dus meestal weet ik hoever ik kan gaan. Maar het kan ook misgaan. Ik heb van een collega eens gehoord dat een opdrachtgever zich niet serieus genomen voelde. Dat is natuurlijk erg vervelend, want dat is niet de bedoeling. Het is belangrijk dat je je goed afstemt op je opdrachtgever en daarvan af laat hangen hoe je een opgave benaderd. Humor of spel is geen doel, maar een middel.
‘Soms zitten werknemers zo vast in hun denken dat alleen een potje te poolen of te darten helpt. Tijdens het spelen dient de oplossing zich vaak als vanzelf aan’
Hoe zet je spel in tijdens het ontwerpproces?
“Als het om werkruimtes gaat, ontwikkel ik vaak een spel op maat. Zo heb ik recent het kantoor van IT4succes ingericht. Voordat ik begon met ontwerpen, had ik twee interactieve sessies met ze gedaan. We begonnen met een tekentafel brainstorm. Ik rolde een grote rol tekenpapier uit op tafel en iedereen mocht alles opschrijven en tekenen wat erin ze opkwam. Door samen te spelen, raakten zij verbonden met de opgave en kreeg ik de gelegenheid om met hen een band op te bouwen. Daarna had ik alle belangrijke functionele onderdelen als losse elementjes meegenomen. Vervolgens mochten ze die op de plattegrond plaatsen. Door samen te schuiven raakten we op een leuke manier in gesprek en werd voor mij duidelijk wat voor hen belangrijk was.
Wat hebben deze sessies opgeleverd?
“Opvallend was dat ze tijdens de tweede sessie telkens als eerste de server pakten en die in het midden van de ruimte plaatsten. In het uiteindelijke ontwerp heb ik de server dan ook niet weggemoffeld zoals je in veel kantoren ziet, maar een podium gegeven in het midden van de werkruimte. Daarnaast had ik de sales mensen vooraan in het kantoor gezet, maar dat wilden ze helemaal niet. Die maakten te veel lawaai, waardoor de rest zich niet kon concentreren. Uiteindelijk zijn ze helemaal achterin geplaatst. Daarnaast kon ik tijdens het ontwerpen steeds teruggrijpen naar alle keywords, schema’s en schetsen op het tekenpapier.”
Waarom is het zo belangrijk dat spelelementen onderdeel zijn van werkomgevingen?
“De meeste werkende mensen brengen het grootste deel van hun dag door in een gebouw. Om deze tijd zo prettig mogelijk te maken, moeten we werkomgevingen beschouwen als biotopen, gezonde leefomgevingen waar mensen zich prettig voelen en graag willen zijn. Techbedrijven zijn hierin vooruitstrevend. Zo wilde IT4succes dat hun werknemers fit, gezond en gelukkig blijven. Dit hebben we bereikt door naast de vaste werkplek met zit-stabureau’s een offline woonkamer te realiseren met onder andere een keuken, een pooltafel en een dartboard. Volgens hen biedt een dergelijke ruimte een break van het harde hoofdwerk. Soms zitten werknemers zo vast in hun denken dat alleen een potje te poolen of te darten helpt. Tijdens het spelen dient de oplossing zich vaak als vanzelf aan.”
“Ander voorbeeld zijn de roeiapparaten die ik heb geïnstalleerd in de AERES Hogeschool in Wageningen. De directie vertelde mij dat ze elke maandag op die apparaten het weekend en de stand van zaken doorspreken. Als ze roeien houden ze contact met hun lijf, waardoor wat ze vertellen meer in verbinding is met wat ze voelen. Een goede basis om de week te beginnen.”
En tenslotte: hoe speel je tijdens je eigen werkdag?
“Een manier om spelen in je werkdag te integreren is door een speelmaatje om je heen te hebben. Daarom neem ik regelmatig mijn hond mee naar mijn werk. Een hond is per definitie een spelend wezen. Spelen is hoe je met een hond een band op bouwt en hoe je met hem communiceert. Daarnaast is hij een aanleiding voor allerlei sociale interactie, de bron van spel en plezier.”
