Afwijkende contractvoorwaarden
Afwijkende contractvoorwaarden blijven een punt van zorg. Niet alle bureaus hebben in dezelfde mate te maken met opdrachtgevers die eigen, afwijkende voorwaarden opleggen. Ruim 70% van de kleine bureaus (tot 5 fte) ondervindt geen noemenswaardige problemen bij het integraal van toepassing verklaren van de DNR. Bureaus met 5-10 fte krijgen bij de helft van hun opdrachten afwijkende voorwaarden voorgelegd. Bij de bureaus met 10-20 fte kent ruim 60% van de opdrachten afwijkende voorwaarden en bij bureaus met 20-40 fte maar liefst 85%. Het slechtst af zijn bureaus met +40 fte. Zij moeten bij maar liefst 95% van de opdrachten instemmen met afwijkende voorwaarden. Het zijn vooral grote, professionele opdrachtgevers – overheid, woningbouwcorporaties, ontwikkelaars en bouwers - die eenzijdig hun eigen ‘inkoopvoorwaarden’ opleggen. Onderhandelen is nauwelijks mogelijk. Het is slikken of stikken.
Kopzorgen
Achter de percentages van het Verdiepingsonderzoek schuilt een drama. Bureaus worstelen dagelijks met eenzijdig opgelegde contractvoorwaarden. Vooral de contractuele aansprakelijkheid levert kopzorgen op. De beroepsaansprakelijkheidsverzekering is geënt op de DNR. “De waarde van een standaard beroepsaansprakelijkheidsverzekering komt wel op losse schroeven te staan als je bij meer dan de helft van je opdrachten een aanvullende verzekering of separate projectverzekering moet afsluiten”, aldus Michel Geertse, jurist bij de BNA. “En het wordt nog veel vervelender als de verhoogde aansprakelijkheid niet sluitend te verzekeren is. In het coronajaar hebben we bij verschillende tenders aan de bel getrokken omdat ons inziens de aansprakelijkheidsparagraaf in de inkoopvoorwaarden disproportioneel was. Het is vervelend dat je iedere keer opnieuw proactief in actie moet komen tegen disproportionele contractvoorwaarden. Anders zitten bureaus eraan vast. Gelukkig komen we er in gesprek met de aanbestedende dienst meestal wel uit, en bij de enkeling die niet wil luisteren dienen we een klacht in bij de Commissie van Aanbestedingsexperts.”
Inzet: paritaire voorwaarden
De zorgen over de uitdijende wildgroei van inkoopvoorwaarden zijn niet nieuw. Om het tij te keren pleit de BNA samen met NLingenieurs voor zogenaamde paritaire voorwaarden, voorwaarden die breed onderschreven worden door de branche en opdrachtgevers. Zodat we samen een nieuw normaal vastleggen en niet iedere keer opnieuw de discussie aan hoeven te gaan wat redelijk en verzekerbaar is. Dat is echter een traject van de lange adem. Veel opdrachtgevers houden liever onverkort vast aan de eigen inkoopvoorwaarden. BNA en NLingenieurs zijn dan ook content dat de Nevi, de Nederlandse vereniging van inkoopprofessionals, bereid was om onder de paraplu van het Programma Beter Aanbesteden van het Ministerie van EZK te praten over paritaire voorwaarden. Samen met de Nevi hebben we een goede eerste slag gemaakt. Helaas is het vorig jaar niet gelukt om het initiatief te verbreden naar andere stakeholders. Tijdens de coronapandemie hadden zij andere prioriteiten. Nu de coronacrisis zich ten goede lijkt te keren, is het moment aangebroken om de paritaire gesprekken weer op te starten en andere stakeholders te betrekken. We hebben goede hoop dat we voor het eind van het jaar een gedragen conceptversie kunnen overleggen voor consultatie in het werkveld.